حالت مفعولی مستقیم در زبان روسی
حالت یا پادژ مفعولی مستقیم به مفعول مستقیم جمله اشاره می کند. در این درس در رابطه با کاربردها و ساختار این حالت بیشتر آشنا می شویم.
کاربردهای حالت مفعولی مستقیم (Accusative)
نشان دادن مفعول یک جمله، معمولا مفعول مستقیم. به مثال زیر توجه کنید:
Студент читает книгу. (دانش آموز یک کتاب می خواند.)
واژه книгу به معنای کتاب شکل مفعولی مستقیم از واژه книга است.
حالت مفعولی مستقیم معمولا بعد از افعالی استفاده می شود که نیاز به مفعول مستقیم دارند (فعل گذرا). برای مثال فعل های زیر:
знать (دانستن)
читать (خواندن)
видеть (دیدن)
любить (دوست داشتن)
брать (گرفتن، بردن)
покупать (خریدن)
давать (دادن)
Этот студент знает русский язык. (این دانش آموز زبان روسی می داند.) Я беру эту газету. (من این روزنامه را می برم.) Он покупает билеты. (او بلیط می خرد.) Она даёт журнал Анне. (او مجله ها را به “آن” می دهد.)
- با حروف اضافه в (به، با، داخل) و на (روی، داخل) برای نشان دادن حرکت به جایی. به مثال زیر توجه کنید:
Он едет в Москву. (او به مسکو مسافرت می کند.)
در این جمله واژه Москву (مسکو) شکل مفعولی مستقیم ازМосква است.
- عبارت هایی که مدت زمان یا تکرار یک عمل در زمان را نمایش می دهند. به مثال های زیر توجه کنید:
одну неделю (یک هفته) одну минуту (یک دقیقه) два раза в неделю (دوبار در هفته) один раз в месяц (یک بار در ماه)
Я здесь живу одну неделю. (من برای یک هفته اینجا زندگی می کردم.)
- بعد از برخی حروف اضافه خاص. بعد از حروف اضافه زیر واژه به صورت مفعولی مستقیم خواهد آمد:
через (در طول، پس از مدت زمانی خاص) за (به جای، برای) про (درباره)
ساختار حالت مفعولی مستقیم
در این بخش به بیان قواعد عمومی صرف اسامی در حالت مفعولی مستقیم می پردازیم. توجه داشته باشید که گرچه این قوانین ساختار بخش بزرگی از اسامی در زبان روسی نشان می دهد اما استثناهایی هم برای آن وجود دارد.
فرمول کلی ایجاد حالت مفعولی مستقیم (Accusative)
جدول زیر پسوند های باقاعده یا عادی اسامی مفرد و جمع را برای حالت مفعولی مستقیم نشان می دهد:
|
جنسیت |
مفرد |
جمع |
|
مذکر غیر جاندار جاندار |
مشابه فاعلی (Nominativ) مشابه مالکی (Genitive) |
مشابه فاعلی (Nominativ) مشابه مالکی (Genitive) |
|
مونث غیر جاندار جاندار |
-у /-ю / Ø |
مشابه فاعلی (Nominativ) مشابه مالکی (Genitive) |
|
خنثی غیر جاندار جاندار |
مشابه فاعلی (Nominativ) |
مشابه فاعلی (Nominativ) مشابه مالکی (Genitive) |
شکل مفعولی مفرد
اسامی مذکر
اسامی مذکر از قوانین صرف در اسامی جاندار و بی جان تبعیت می کنند. به همین دلیل هم شکل مفعولی مستقیم آنها برای اسامی غیر جاندار مانند حالت فاعلی است در حالی که برای اسامی جاندار شکل مفعولی مستقیم این اسامی مشابه حالت مالکی است.
театр (فاعلی مفرد) театр (مفعولی مستقیم مفرد)/ تئاتر
парк (فاعلی مفرد) парк (مفعولی مستقیم مفرد)/ پارک
اما:
Студент (فاعلی مفرد) студента (مفعولی مستقیم مفرد) / دانش آموز
Учитель (فاعلی مفرد) учителя (مفعولی مستقیم مفرد) / معلم
اسامی مونث
- اسامی که به а- ختم می شوند در آنها а- به у- تبدیل می شود:
улица – улицу (خیابان)
проблема – проблему (خیابان)
студентка – студентку (دانش آموز دختر)
- اسامی که به я- ختم می شوند، در آنها حرف я- به ю- تبدیل می شود:
неделя – неделю (هفته)
станция – станцию (ایستگاه)
- اسامی که به نشانه نرم (ь) ختم می شوند تغییری نمی کنند:
дверь (فاعلی مفرد) дверь (مفعولی مستقیم مفرد)/ در
дочь (فاعلی مفرد) дочь (مفعولی مستقیم مفرد)/ دختر
اسامی خنثی
شکل مفعولی مستقیم اسامی مفرد خنثی در هر دو حالت جاندار و بی جان مشابه حالت فاعلی است.
окно (فاعلی مفرد) окно (مفعولی مستقیم مفرد)/ پنجره، بی جان
животное (فاعلی مفرد) животное (مفعولی مستقیم مفرد)/ حیوان، جاندار
حالت مفعولی مستقیم اسامی جمع
اسامی همه جنسیت ها از یک قانون پیروی می کنند. برای اسامی بی جان حالت مفعولی مستقیم مشابه حالت فاعلی (Nominative) و برای اسامی جاندار مشابه حالت مالکی (Genitive) است. به مثال های زیر توجه کنید:
اسامی بی جان:
театр (فاعلی مفرد) театры (مفعولی مستقیم جمع = فاعلی جمع)/ تئاتر
парк (فاعلی مفرد) парк (مفعولی مستقیم جمع = فاعلی جمع)/ پارک
улица (فاعلی مفرد) улицы (مفعولی مستقیم جمع = فاعلی جمع)/ خیابان
اسامی جاندار:
студент (فاعلی مفرد) студентов (مفعولی مستقیم جمع = مالکی جمع)/ دانش آموز مذکر
студентка (فاعلی مفرد) студенток (مفعولی مستقیم جمع = مالکی جمع)/ دانش آموز مونث
животное (فاعلی مفرد) животных (مفعولی مستقیم جمع = مالکی جمع)/ حیوان (خنثی)