مقدمه ای بر زبان ترکی استانبولی

پیش از آشنایی با زبان ترکی استانبولی کمی با خصوصیات اصلی این زبان آشنا می شویم. این موضوع کمک می کند که با دید بهترین به یادگیری زبان ترکی بپردازید.

در طول آموزش ممکن است به زبان “ترکی استانبولی” به طور کوتاه به عنوان “زبان ترکی” اشاره کنیم (زمانی که به زبان ترکی اشاره می کنند معمولا منظور همان زبان ترکی استانبولی است). از آنجا که زبان ترکی شامل دسته بزرگی از زبان های آسیای مرکزی تا خاورمیانه میشود، توجه داشته باشید که این عنوان تنها برای اشاره کوتاه استفاده شده و همه این زبان ها دارای خصوصیات یکسانی نیستند.

باید بدانید که زبان ترکی استانبولی ریشه بسیار متفاوت نسبت به فارسی و زبان های اروپایی دارد. این زبان در دسته زبان های اورال-آلتایی قرار می گیرد (بر خلاف فارسی که در دسته هندی-اروپایی است) و با زبان های مغولی، فنلاندی و مجارستانی هم ریشه است. گرچه این تفاوت ریشه ای تفاوت هایی در برخی ساختارهای آشنای گرامری ایجاد می کند، اما با این حال یادگیری زبان ترکی برای فارسی زبانان با توجه به واژگان آشنای زیاد و فرهنگ های نزدیک خیلی سخت نیست. در صورتی که زبان آذری زبان مادری شما باشد، یادگیری ترکی بسیار ساده خواهد بود.

برخی از خصوصیات گرامری اصلی ترکی عبارتند از:

• جایگاه فعل جمله: مانند فارسی در زبان ترکی هم معمولا فعل جمله در آخر جمله قرار میگیرد. (برخلاف بیشتر زبان های اروپایی که فعل پس از فاعل می آید)
• جنسیت اسامی: اسامی و حتی ضمایر در ترکی مانند فارسی جنسیت ندارند. پس یادگیری واژه های جدید برای شما به مراتب راحت تر است.
• هماهنگی واکه ای (هماهنگی در حروف صدادار): زبان ترکی دارای مشخصه ای به نام هماهنگی واکه ای یا Vowel harmony است. این به ان معناست که در یک واژه یا باید همه حروف صدادار آن واژه کوتاه باشند یا کشیده. مثلا در زبان ترکی صالِح تبدیل می شود به صالیح (چون صدای اول “آ” کشیده بوده صدای بعدی هم کشیده می شود.) این موضوع آهنگ واژگان در این زبان را کمی خاص و هماهنگ می کند. (البته این ویژگی استثناهایی هم دارد)
• استفاده از پسوندها: زبان ترکی و به طور کلی بیشتر زبان های ریشه اورال-آلتایی به طور بسیار گسترده ای از پسوندها استفاده می کنند. در ترکی پسوندهای متعددی می توانند به یک واژه اضافه شوند و در نتیجه یک واژه دارای یک معنای بزرگ باشد. برای مثال واژه Kalbimdesin معنای “تو در قلب من هستی.” را دارد. در طول یادگیری این زبان با ساختار پسوندها بیشتر آشنا می شوید.
• وجود حالت ها: زبان ترکی یک زبان حالت محور است. این یعنی نقش یک واژه در جمله ممکن است بر روی شکل آن تاثیر بگذارد. مثلا اینکه یک اسم به عنوان فاعل یا مفعول در جمله استفاده می شود روی شکل آن تاثیر می گذارد (معمولا از طریق تغییر پسوندها). در رابطه با حالت ها در بخش های گرامری بیشتر توضیح خواهیم داد.

نکته مهم

با وجود اینکه زبان ترکی استانبولی بسیار به ترکی آذری نزدیک است اما این دو زبان تفاوت هایی به ویژه در بین استفاده از واژه ها دارند. در صورتی که می خواهید ترکی آذری را یاد بگیرید ممکن است این خودآموز کمک زیادی به شما از نظر واژگان نکند. در صورتی که با یک ترک آذری با ترکی استانبولی صحبت کنید ممکن است بسیاری از بخش های حرف شما را متوجه شود اما طبیعتا تفاوت واژگانی که استفاده می کنید کاملا مشخص خواهد بود و حتی ممکن است برخی از واژگانی که استفاده می کنید متوجه نشود. البته در صورتی که زبان ترکی زبان مادری شماست یادگیری زبان ترکی استانبولی برای شما بسیار ساده و در سطح یادگیری تعدادی واژه و ساختار گرامری جدید خواهد بود، با کمی تمرین به سرعت می توانید به این زبان مسلط شوید.

تاریخ مشترک

با توجه به تاریخ مشترک دو زبان فارسی و ترکی و تاثیر زیاد این دو زبان روی هم، تعداد واژه های نزدیک یا حتی مشترک بین دو زبان بسیار زیاد هستند. در بین واژگانی که به نحوی با مذهب مرتبط هستند می توان گفت که تقریبا تمام واژه هایی که در زبان ترکی استفاده می شوند برای یک فارسی زبان قابل فهم هستند (گرچه ممکن است در فارسی از یک معادل دیگر استفاده شود). این نزدیکی کمک زیادی به یادگیری سریعتر واژه ها و نکات فرهنگی این کشور می کند.

لینک های مفید

• ترکی استانبولی برای نوآموزان
• آموزش زبان ترکی استانبولی