صفات در زبان ترکی استانبولی
صفتها اسم را توصیف میکنند و کیفیت و چگونگی افراد، اشیاء، مکانها و … را بیان میکنند. صفتها تنها یک شکل و ساختار دارند یعنی چه برای اسم مفرد چه اسم جمع از یک حالت صفت استفاده میکنیم. همه واژههایی که نشاندهنده رنگ، شکل، تعداد، حالت، جنس و … اسامی باشند، صفت محسوب میشوند. در زبان ترکی برخلاف زبان فارسی، صفات قبل از اسم میآیند. به مثالها نگاه کنید:
Beyaz ev (خانه سفید)
Güzel araba (ماشین زیبا)
صفات در زبان ترکی میتوانند به عنوان اسم نیز به کار روند. این کاربرد تا حدودی در زبان فارسی نیز رایج است، مثلا میگوییم «جوانها پرانرژی هستند» یا «قرمزه گرانتر است». در زبان ترکی نیز مشابه چنین جملاتی ساخته میشود:
.Kırmızı pahalı (قرمزه گرانتر است.)
.Gençler daha hareketlidir (جوان ها پرانرژی هستند.)
توجه
توجه کنید که موصوف هیچ پسوندی به خود نمیگیرد.
صفت تفضیلی
پسوند –تر که نشانه صفت تفضیلی در فارسی است در زبان ترکی به صورت پیشوند نمایش داده میشود. پیشوند daha معادل –تر در فارسی است، مثلا daha güzel یعنی زیباتر و daha büyük یعنی بزرگتر. به چند مثال توجه کنید:
. Sen daha güzelsin (تو زیباتری.)
نکته
اگر بخواهید چیزی را به صورت منفی مقایسه کنید به جای daha از daha az استفاده کنید. در زبان فارسی این گونه صفات را مقایسه نمیکنیم:
daha az hızlı (کمتر سریع)
نکته
اگر بخواهید دو چیز را با هم مقایسه کنید، باید بعد به اسم اول پسوند den/dan به معنای «از» را اضافه کنید، مثلا:
.Ben senden daha zekiyim (من از تو باهوشتر هستم.)
نکته
وقتی دو چیز در یک صفت با هم برابر هستند برای مقایسه از ساختار زیر استفاده میکنیم:
اسم اول + de + اسم دوم + kadar + صفت
.Beril de Gökçe kadar güzel (بریل به اندازه گوچکه زیبا است.)
.Ben de senin kadar güzelim (من به اندازه تو زیبا هستم.)
توجه
توجه کنید که اگر اسم دوم به صورت ضمیر بیاید باید با پسوند ملکی همراه باشد مانند (benim, senin, bunun, şunun).
صفات عالی
اگر قبل از صفت پیشوند “en” را قرار بدهید آن صفت عالی میشود و معنای (ترین) میدهد، مانند:
en hızlı (سریعترین)
en yavaş (یواشترین)
وقتی بخواهید در جمله از صفت عالی استفاده کنید باید ابتدا صفت عالی را بیاورید، بعد از آن ضمیر را به صورت ملکی بیاورید، مثلا:
.En güzel benim (من زیباترین هستم.)
.Bu sınıftaki en güzel kız sensin (در این کلاس، تو زیباترین هستی.)
نکته
عدد یک (bir) هم میتواند صفت و هم حرف تعریف نامعین باشد. اگر به تعداد اشاره کند، صفت و اگر به نامشخص بودن اسمی اشاره کند حرف تعریف نامعین محسوب میشود، به مثالها توجه کنید:
Sınavdan sadece bir öğrenci geçebildi (تنها یک دانشآموز میتواند در امتحان قبول شود)
در اینجا bir عدد است.
Bir öğrenci daima derslerine çalışmalıdır (یک دانشآموز همیشه باید درسهایش را بخواند)
در اینجا bir حرف تعریف نامعین است.