درس 12 – صرف افعال بی قاعده در زبان فرانسه

به درس 12 از مجموعه آموزش زبان فرانسه برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس قصد داریم نحوه صرف افعال بی قاعده را بررسی کنیم.

به چه افعالی بی قاعده می گویند؟

در دو درس قبلی با دو دسته اصلی از افعال زبان فرانسه و نحوه صرف آنها آشنا شدید. در تعریف ساده می توانیم هر فعلی را که به این دو روش صرف نمی شود بی قاعده بنامیم. البته افعال بی قاعده در زبان فرانسه آنقدر هم بی قاعده نیستند. صرف این افعال تنها در برخی قسمت ها تا حدی با دو قاعده گفته شده متفاوت است.

در این درس قصد نداریم نحوه صرف همه افعال بی قاعده را بررسی کنیم. تنها چیزی که نیاز است یاد بگیرید این است که دسته سوی از افعال هم وجود دارد که به دو قاعده درسهای قبل صرف نمی شود. در بخش های آینده بیشتر در مورد افعال بی قاعده صحبت می کنیم.

مقایسه افعال بی قاعده و افعال با قاعده

معروف ترین دسته افعال بی قاعده، افعالی هستند که مشابه فعل partir (ترک کردن) صرف می شوند. (برخی کتابها این افعال را به عنوان دسته سوم افعال با قاعده معرفی می کنند!) فعل partir یک فعل ir است اما کمی (و فقط کمی) متفاوت از بقیه افعال ir صرف می شود. برای یادآوری نحوه صرف افعال باقاعده ir را در جدول زیر می بینیم و بعد با نحوه صرف فعل partir مقایسه می کنیم.

حال به نحوه صرف فعل partir دقت کنید:

اگر به اندازه کافی به نحوه صرف partir دقت کرده باشید متوجه تفاوت شده اید:

در صرف این فعل در حالت اول شخص، دوم شخص و سوم شخص به جای حذف ir ما tir را حذف می کنیم و به جای اضافه کردن is-is-it ما s-s-t را اضافه می کنیم. (در واقع در حالت مفرد از پسوند i را حذف می کنیم)

در حالت های جمع هم پس از حذف ir به جای اضافه کردن issons-issez-issent ما ons-ez-ent را اضافه می کنیم. (در واقع در حالت جمع از پسوند iss را حذف می کنیم.)

برای درک بهتر می توانید در جدول زیر نحوه صرف شدن دو فعل دیگر مشابه partir را ببنید:

دسته دیگر بسیار رایج از افعال بی قاعده افعالی هستند که مشابه فعل ouvrir (باز کردن) صرف می شوند. ouvrir هم همانطور که از ظاهرش پیداست یک فعل ir است اما نکته اینجاست که شبیه افعال er صرف می شود. برای یادآوری یک بار دیگر نحوه صرف افعال er را در جدول زیر می بنیم:

حال به نحوه صرف فعل ouvrir در جدول زیر توجه کنید:

نحوه صرف این فعل پس از حذف ir کاملا مشابه افعال er است و این باعث بی قاعده بودن آن است. برای درک بهتر می توانید در جدول زیر نحوه صرف دو فعل دیگر بی قاعده را ببنید:

آیا این افعال همه بی قاعده بودند؟

خیر. دو دسته اصلی دیگر هم در افعال بی قاعده وجود دارند که برای پیچیده نشدن درس فعلا به آنها نمی پردازیم. (بعدا حتما در مورد آنها صحبت می کنیم.) برای یک آشنایی اولیه این دو دسته افعالی هستند که مشابه dire (گفتن) یا aller (رفتن) صرف می شوند.

چطور افعال بی قاعده را بشناسم؟

فعلا نیازی نیست خیلی نگران افعال بی قاعده باشید. تعداد افعال بی قاعده زبان فرانسه خیلی زیاد نیست و بیشتر آنها هم دارای ساختاری مشخص و تا حدی مشابه با افعال با قاعده هستند (همانطور که در مورد نمونه های این درس دیدید). در ضمن بیشتر واژه نامه ها به قاعده بودن افعال اشاره می کنند. در طول زمان و در زمان یادگیری کلمات جدید هرجا به افعال بی قاعده برخورد کردید نحوه صرف آن را به صورت جدا یاد می گیرید.

تمرین: از آنجا که دو فعل ouvrir و partir تا حدی مهم هستند صرف این دو فعل را یاد بگیرید.