جمع بستن اسامی در زبان روسی

در زبان روسی شکل جمع اسامی از طریق ایجاد تغییرات در حروف انتهایی آن ایجاد می شود. چیزی که شکل جمع اسامی را پیچیده تر می کند رابطه آن با جایگاه اسم و حالت آن است. پس اشاره به این نکته بسیار مهم است که در این درس ما تنها حالت جمع اسامی در جایگاه فاعلی (Nominative) را بررسی می کنیم. برای درک و استفاده درست از حالت جمع اسامی در زبان روسی باید در این رابطه تمرین زیادی داشته باشی.

قواعد اولیه شکل جمع اسامی در حالت فاعلی (Nominative)

اسامی مذکر

• اسامی که به حروف بی صدا ختم می شوند (اصطلاحا اسامی سخت بن) برای حالت جمع پسوند ы- می گیرند.  این موضوع برای اسامی که به حروف ж, -ч, -щ, -ц, -к, -х, -г- ختم می شوند، صادق نیست. به مثال های زیر توجه کنید:

банан – бананы (موز / موزها)
театр – театры (تئاتر / تئاترها)

• اسامی که به ь- یا й- ختم می شوند، حرف آخر آنها (یعنی ь- یا й-) با и- جایگزین می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

музей – музеи  (موزه / موزه ها)
писатель – писатели (نویسنده / نویسنده ها)

• اسامی که به یکی از حروف ж, -ч, -щ, -ц, -к, -х, -г- ختم می شوند، پسوند جمع и- می گیرند. به مثال های زیر توجه کنید:

диалог – диалоги  (گفت و گو / گفت و گوها)

парк – парки  (پارک / پارک ها)

пляж – пляжи (ساحل / ساحل ها)

اسامی مونث

• در اسامی که به a- ختم می شود (به جز اسامی ختم شده به жа, -чa, -ща, -ша, -ка, -ха, -га-) حرف a- به حرف ы- تبدیل می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

улица – улицы  (خیابان / خیابان ها)
проблема – проблемы (مشکل / مشکلات)

• در اسامی که به я- یا  ь- ختم می شوند، حرف آخر (я- یا  ь-) به и- تبدیل می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

станция – станции  (ایستگاه / ایستگاه ها)
вишня – вишни  (گیلاس / گیلاس ها)
дверь – двери (در / درها)

• اسامی که به жа, -чa, -ща, -ша, and -ка, -ха, -га- ختم می شوند حرف a- به и- تبدیل می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

книга – книги  (کتاب / کتاب ها)
открытка – открытки  (کارت / کارت ها)
роща – рощи (بیشه / بیشه ها)

اسامی خنثی

• در اسامی که به o- ختم می شوند، o- به a- تبدیل می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

окно – окна  (پنجره / پنجره ها)
кресло – кресла (صندلی / صندلی ها)

• در اسامی که به e- ختم می شوند، e- به я- تبدیل خواهد شد. به مثال های زیر توجه کنید:

море – моря  (دریا / دریاها)
здание – здания (ساختمان / ساختمان ها)

استثناها

البته بسیاری از اسامی از قواعد گفته شده بالا تبعیت نمی کنند. برخی از رایج ترین این اسامی عبارتند از:

• تعداد کمی از اسامی مذکر زبان روسی پسوند جمع a/-я- (به جای ы/-и-) می گیرند. برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:

глаз – глаза  (چشم / چشم ها)
номер – номера  (اتاق / اتاق ها)
дом – дома  (خانه / خانه ها)
вечер – вечера  (شب/ شب ها)
поезд – поезда  (قطار / قطارها)
адрес – адреса  (آدرس / آدرس ها)
город – города  (شهر / شهرها)
паспорт – паспорта  (پاسپورت / پاسپورت ها)
профессор – профессора  (پرفسور / پرفسورها)
учитель – учителя (معلم / معلم ها)

• برخی از اسامی مذکر برای شکل جمع پسوند ья- می گیرند و تغییراتی در بن آنها ایجاد می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

стул – стулья  (صندلی / صندلی ها)
брат – братья  (برادر / برادرها)
друг – друзья  (دوست / دوستان)
сын – сыновья  (پسر / پسران)
муж – мужья (شوهر / شوهران)

• برخی از اسامی خنثی برای شکل جمع پسوند ья- می گیرند. به مثال های زیر توجه کنید:

дерево – деревья  (درخت / درختان)
крыло – крылья  (بال / بالها)
перо – перья (خودکار / خودکارها)

• سه اسم колено, плечо, ухо و اسامی که به ко- ختم می شوند در حالت جمع حرف o- د رآنها به и- تبدیل می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

колено – колени  (زانو / زانوها)
плечо – плечи (شونه / شونه ها)
ухо – уши (گوش / گوشها)
яблоко – яблоки (سیب / سیب ها)

• اسامی خنثی که به мя- ختم می شوند. در شکل جمع حرف я- آنها به ена- تبدیل می شود. به مثال های زیر توجه کنید:

имя – имена  (نام / نام ها)
время – времена (زمان / زمان ها)

لینک های مفید

• آموزش زبان روسی
• گرامر زبان روسی