اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی
اصل تطابق آوایی یکی از اصلی‌ترین قوانین دستوری زبان ترکی است و دانستن آن برای زبان‌آموزان ضروری است. این قوانین پسوندهایی که به اسامی وصل می‌شوند را تغییر می‌دهند. زبان ترکی زبان پسوندهاست؛ بنابراین دانستن این اصل شما را قادر می‌سازد که به درستی از پسوندها استفاده کنید.
اصلی تطابق آوایی به دو دسته اصلی (major) و فرعی (minor) تقسیم‌بندی می‌شود.
اصل تطابق آوایی اصلی (major vowel harmony)
زبان ترکی 8 حرف صدادار دارد که به دو دسته صداهای سخت (hard) و نرم (soft) تقسیم می‌شود. همانطور که در جدول زیر می‌بینید 4 حرف صدادار سخت و 4 حرف صدادار نرم هستند:
| a, ı, o, u | حروف صدادار سخت |
| e, i, ö, ü | حروف صدادار نرم |
واژه‌های اصیل ترکی اغلب همه حروف صدادارشان سخت یا نرم است. واژه‌هایی که هم حرف صدادار نرم و هم سخت دارند یا از زبان‌های دیگر وارد ترکی شده اند یا اینکه در طول زمان تغییر کرده‌اند و استثنا محسوب می‌شوند. برای تشخیص دادن سختی و نرمی واژه به آخرین حرف صدادار واژه‌ها دقت کنید:
Okul
این واژه (به معنای مدرسه) واژه‌ای سخت است چون آخرین حرف صدادار آن آوایی سخت است.
Kahve
این واژه (به معنای قهوه) واژه‌ای نرم است چون آخرین حرف صدادار آن نرم است.
بر اساس اصل تطابق آوایی، پسوندی که بخواهد به واژه سخت بچسبد باید آوای سخت داشته باشد و پسوندی که بخواهد به واژه نرم بچسبد باید آوای نرم داشته باشد. برای مثال پسوند –de را در نظر بگیرید که به معنای «در» است و بعد از اسم می‌آید. به مثال‌ها توجه کنید تا ببینید این پسوند با واژه‌های سخت به حالت –da و با واژه‌های نرم به حالت –de می‌آید:
Evde (در خانه)
Okulda (در مدرسه)
اصل تطابق آوایی فرعی (minor vowel harmony)
در بخش قبل دیدیم که هشت حرف صدادار زبان ترکی به دو دسته سخت و نرم تقسیم‌بندی می‌شود. در این بخش با یک لایه تقسیم‌بندی دیگر آشنا می‌شویم که حروف صدادار را به دو دسته گرد و صاف تقسیم می‌کند:
| A, E, I, İ | حروف صدادار صاف |
| O, Ö, U, Ü | حروف صدادار گرد |
چهار تا از این حروف با لب‌های گرد ادا می‌شوند و 4 تا با لب‌هایی صاف. واژه‌های ترکی بسته به آخرین حرف صدادار یا واژه گرد یا واژه صاف هستند. واژه‌هایی که این قانون را نقض می‌کنند یا از زبان‌های دیگر وارد زبان شده‌اند یا در طول زمان تغییر کرده‌اند.
Okul
این واژه یک واژه گرد است چون آخرین حرف صدادار آن یک حرف گرد است.
Kahve
این واژه به دلیل اینکه آخرین حرف صدادارش صاف است واژه صاف محسوب می‌شود.
بر اساس این اصل، اگر پسوندی که با i-شروع می‌شود بخواهد به واژه‌ای گرد بچسبد باید به u- یا –ü تبدیل شود. اگر واژه سخت بود به u- و اگر نرم بود به –ü تبدیل می‌شود. برای مثال پسوند im– به معنای (من) وقتی به واژه سخت و گرد وصل می‌شود شکل um– به خود می‌گیرد:
Okulum (مدرسه من)
اگر همین پسوند به واژه نرم و گرد بچسبد به صورت üm- می‌آید:
Gülüm (گل من)