درس 31 – ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی

به درس 31 از مجموعه آموزش زبان آلمانی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با مفهوم ضمایر انعکاسی و ساختار گرامری آنها آشنا شویم.

ضمیر انعکاسی یعنی چه؟

فرض کنید من می خواهم در مورد نگاه کردن پرویز به آینه صحبت کنم. جمله ای به این صورت می سازم “پرویز در آینه پرویز را دید.” برای جلوگیری از تکرار اسم می خواهم اسم دوم موجود در جمله را با ضمیر جایگزین کنم. پرویز شکل سوم شخص مفرد دارد پس جمله باید با ضمیر “او” ساخته شود. جمله نهایی به این صورت خواهد بود:

پرویز در آینه او را دید.

این جمله برای ما مشخص نمی کند پرویز دقیقا چه کسی را دیده. آیا او خودش را دیده یا فرد دیگری را. اینجاست که استفاده از ضمایر انعکاسی مورد نیاز خواهد بود. ضمایر انعکاسی در واقع به فاعل جمله اشاره می کند. این ضمیر به ما می گوید فاعل جمله هرکه هست همان مفعول هم بوده. پس جمله به این صورت در خواهد آمد:

پرویز در آینه خودش را دید.

معمولا از ضمیر انعکاسی به عنوان مفعول جمله استفاده می شود. این کار را زمانی انجام می دهیم که فاعل و مفعول جمله یکی باشند. به مثال های زیر توجه کنید:

ما خودمان را نجات دادیم.

او خودش را گاز گرفت.

من خودم را دیدم.

نکته: گاهی از ضمیر انعکاسی برای تاکید بیشتر روی انجام یک کار توسط یک فرد هم استفاده می شود. مثلا:

او مشق هایش را خودش نوشت.

اینجا خودش مفعول جمله نیست، بلکه تنها برای تاکید بیشتر روی انجام کار توسط فاعل به جمله اضافه شده.

ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی

ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی ساختاری تا حدودی مشابه فارسی دارند با این تفاوت که کاربرد آنها تا حدی بیشتر از فارسی است. با این تفاوت که از آنجا که در آلمانی دو حالت مفعولی داریم ضمایر انعکاسی هم دو شکل متفاوت دارند. جدول زیر ضمایر انعکاسی زبان آلمانی را نشان می دهد:

همانطور که می بینید ضمایر انعکاسی دو حالت بسیار به هم شبیه هستند و البته به ضمایر شخصی همان حالت هم شباهت دارند. پس باید توجه بیشتری در تشخیص آنها به خرج دهید.

کاربرد متفاوت ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی

همانطور که گفته شد نحوه استفاده از ضمایر انعکاسی در زبان آلمانی تا حدی متفاوت است. البته در سطح فعلی خیلی وارد جزئیات این موضوع نخواهیم شد اما باید بدانید برخی از افعال که فارسی بدون ضمیر انعکاسی مورد استفاده قرار می گیرند در آلمانی با این ضمیر ها گفته می شوند. در اینجا به دوتا از پرکاربردترین این تفاوت ها اشاره می کنیم.

در زبان آلمانی ضمیر انعکاسی می تواند معادل “همدیگر” هم باشد. به مثال زیر توجه کنید:

🔊 Wir sehen uns.  (ما همدیگر را میبنیم.)

در حالی که معنای تحت لفظی جمله به شکل “ما خودمان را میبنیم” است اما معادل اصلی آن در فارسی “ما همدیگر” را می بینیم است.

در مورد شستن اعضای بدن هم معمولا در آلمانی از ضمیر انعکاسی استفاده می شود که ما در فارسی چنین کاری نمی کنیم. به مثال زیر توجه کنید:

🔊 Ich wasche mir die Hände.  (من دست هایم را می شویم.)

این جمله در فارسی به صورت ملکی گفته می شود. (دستهایم) در حالی که در معادل آلمانی جمله به صورت “من دست خودم را می شویم” گفته می شود.

افعال انعکاسی

یکی از کاربردهای اصلی دیگر ضمایر انعکاسی، استفاده از آنها در کنار افعال انعکاسی است که در درس بعد با آن آشنا خواهیم شد.