زمان حال ساده در زبان ترکی استانبولی
زمان حال ساده در زبان ترکی، برای اشاره به اعمالی استفاده میشود که همواره انجام می‌شوند. این زمان، معادل زمان حال استمراری در زبان فارسی است. این زمان با پسوندی که به انتهای بن فعل متصل میشود، درست میشود. بن فعل در ترکی با حذف کردن پسوند mak/mek از انتهای مصدر حاصل میشود، مثلا بن ماضی مصدر (yazmak (yaz است و بن مصدر (yemek (ye است.
چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.
حال ساده مثبت
زمان حال ساده مثبت با پسوند r- ساخته میشود. طبق اصل تطابق آوایی، این پسوند سه حالت به خود می‌گیرد:
- حالت اول: بن فعل‌هایی که آخرین حرفشان حرف صدادار است. بن فعل‌هایی مانند başla، ye، oku (به ترتیب به معنای شروع کرد، خورد، خواند) در زمان حال ساده به انتهایشان پسوند r- اضافه میشود. در حالت اول، ساختار فعل اینگونه خواهد بود: بن فعل + پسوند حال ساده + پسوند شخصی (شناسه). مثال:
Ben yerim (من می‌خورم)
در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
| ö/ü | o/u | e/i | a/ı | آخرین حرف صدادار بن فعل |
|
-rüm |
-rum |
-rim |
-rım |
ben |
|
-rsün |
-rsun |
-rsin |
-rsın |
sen |
|
-r |
-r |
-r |
-r |
O |
|
-rüz |
-ruz |
-riz |
-rız |
Biz |
|
-rsünüz |
-rsunuz |
-rsiniz |
-rsınız |
Siz |
|
-rler |
-rlar |
-rler |
-rlar |
onlar |
- حالت دوم: بن فعل‌هایی که آخرین حرفشان بی‌صدا است و یک هجا دارند. طبق اصل تطابق آوایی، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل پسوند ar/er به انتهای بن اضافه میشود و بعد از آن، شناسه شخصی می‌آید. نمونه‌هایی از این بن‌ها yaz، çiz، gül است. مثال:
Ben yazarım (من می‌نویسم)
در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
| e/i/ö/ü | a/ı/o/u | آخرین حرف صدادار بن فعل |
|
-erim |
-arım |
Ben |
|
-ersin |
-arsın |
Sen |
|
-er |
-ar |
O |
|
-eriz |
-arız |
Biz |
|
-ersiniz |
-arsınız |
Siz |
|
-erler |
-arlar |
Onlar |
- حالت سوم: بن فعل‌هایی که حرف آخرشان بی‌صدا است و بیش از یک هجا دارند. بن فعل‌هایی مانند kullan و öğren و düşün با اضافه شدن پسوندهای ır/ir/ur/ür به زمان حال ساده تبدیل می‌شوند. مثال:
Ben kullanırım (من استفاده می‌کنم)
در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
| ö/ü | o/u | e/i | a/ı | آخرین حرف صدادار بن فعل |
|
-ürüm |
-urum |
-irim |
-ırım |
ben |
|
-ürsün |
-ursun |
-irsin |
-ırsın |
sen |
|
-ür |
-ur |
-ir |
-ır |
O |
|
-ürüz |
-uruz |
-iriz |
-ırız |
Biz |
|
-ürsünüz |
-ursunuz |
-irsiniz |
-ırsınız |
Siz |
|
-ürler |
-urlar |
-irler |
-ırlar |
onlar |
حال ساده منفی
زمان حال ساده منفی با پسوند maz/mez- ساخته میشود. اول شخص مفرد و اول شخص جمع پسوند متفاوتی دارند. مثال:
Sen yemezsin (تو نمی‌خوری)
طبق اصل تطابق آوایی، این پسوند به دو حالت صرف میشود:
| e/i/ö/ü | a/ı/o/u | آخرین حرف صدادار بن فعل |
|
-mem |
-mam |
Ben |
|
-mezsin |
-mazsın |
Sen |
|
-mez |
-maz |
O |
|
-meyiz |
-mayız |
Biz |
|
-mezsiniz |
-mazsınız |
Siz |
|
-mezler |
-mazlar |
Onlar |
سوالی مثبت
یکی از راه‌های سوالی کردن زمان حال ساده این است که بعد از پسوند r- فاصله ایجاد کنید. سپس یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بر اساس حرف صدادار قبل از r را اضافه می‌کنیم. بعد از آن هم پسوند شخصی (شناسه) را به آن متصل می‌کنیم. برای ضمیر onlar پسوند به r متصل می‌ماند. مثال:
?Ben yer miyim (آیا من غذا می‌خورم؟)
در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
| ö/ü | o/u | e/i | a/ı | آخرین حرف صدادار بن فعل |
| müyüm | muyum | miyim | mıyım | ben |
| müsün | musun | misin | mısın | sen |
| mü | mu | mi | mı | O |
| müyüz | muyuz | miyiz | mıyız | Biz |
| müsünüz | musunuz | misiniz | mısınız | Siz |
| -ler mi | -lar mı | -ler mi | -lar mı | onlar |
سوالی منفی
برای سوالی کردن منفی زمان حال ساده باید بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل پسوند maz/mez را به آن اضافه کنیم. بعد از آن فاصله ایجاد می‌کنیم و یکی از پسوندهای mı/mi را همراه با پسوند شخصی (شناسه) در انتهای فعل می‌آوریم. برای ضمیر onlar پسوند به بن فعل متصل می‌ماند. مثال:
?Sen yemez misin (آیا غذا نمی‌خوری؟)
در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
| e/i/ö/ü | a/ı/o/u | آخرین حرف صدادار بن فعل |
|
-mez miyim |
-maz mıyım |
Ben |
|
-mez misin |
-maz mısın |
Sen |
|
-mez mi |
-maz mı |
O |
|
-mez miyiz |
-maz mıyız |
Biz |
|
-mez misiniz |
-maz mısınız |
Siz |
|
-mezler mi |
-mazlar mı |
Onlar |
لینک های مفید
۳ دیدگاه. نظر بدهید
ممنون خیلی خوب توضیح دادید
سلام
گفتین افعال تک هجایی er/ar اضافه میشه
مثلا ol, öl, bil هم تک هجایی هستن ولی ir اضافه میشه: olur, ölür, bilir, uçur
عزیزم طبق اصل آوای
اگر در کلمه uیا o باشد از ur استفاده میشه اگه ü یا öباشد از ürاستفاده میشود