درس 19 – اسامی مرکب در آلمانی

به درس 19 از مجموعه آموزش زبان آلمانی برای نوآموزان خوش آمدید. اسامی ترکیبی یا مرکب اسامی ای هستند که از ترکیب دو یا چند واژه ساخته می شوند. ساختن اسامی مرکب به ما اجازه می دهد خیلی ساده و بدون نیاز به ساختن واژه های جدید و ناشناخته مفهوم را برسانیم. برای مثال برای اشاره به آبی که از له کردن میوه پرتقال ایجاد می شود ما از اسم ترکیبی “آب پرتقال” استفاده می کنیم.

استفاده از اسامی ترکیبی از نیاز ما به ساخت واژه های جدید را تا حدی می کاهد. در فارسی معمولا اسامی ترکیبی از ترکیب دو واژه ساخته می شوند و ما بین آنها فاصله می گذاریم. این موضوع امکان تشخیص ساده اجزا را برای من فراهم می کند. البته در برخی موارد یک اسم مرکب آنقدر به صورت یک اسم استفاده می شوند که دیگر به ترکیب آنها توجه نمی شود. مثلا اسم “یخچال” از ترکیب دو اسم یخ و چال تولید شده. اما این دو در کنار هم معنایی کاملا متفاوت را ایجاد می کنند. دراینگونه موارد معمولا از گذاشتن فاصله بین آنها خودداری می کنیم.

باید بدانید آلمانی ها علاقه زیادی به ساختن اسامی مرکب دارند. این زبان به واسطه اسامی مرکب بسیار پیچیده و بلند مشهور است. پس شناخت درست این اسامی و ساختار دستورزبانی آنها بسیار با اهمیت است.

اسامی مرکب در زبان آلمانی

هدف از آشنایی با اسامی مرکب در زبان آلمانی دو موضوع است. اول شناسایی جنسیت این اسامی بدون نیاز به حفظ کردن آن به صورت یک واژه مجزا و دوم حدس زدن معنای آن از طریق معنای اجزای آن.

به مثال ابتدای درس برمی گردیم. اسم مرکب “آب پرتقال” در آلمانی از ترکیب دو اسم “die Orange” و ” der Saft” و به صورت “Orangensaft” به وجود می آید. همانطور که می بینید هر یک از این اسامی جنسیت متفاوتی دارد. نکته بسیار مهم در مورد اسامی مرکب در زبان آلمانی این است که جنسیت اسم مرکب همیشه مشابه اسم آخر در ترکیب خواهد بود. در این ترکیب اسم Saft آخر قرار گرفته پس جنسیت اسم مذکر است. در نتیجه داریم:

die Orange + der Saft = der Orangensaft

نکته دوم در مورد این مثال اضافه شدن حروف اتصال بین اسم Orange و Saft است. حرف اتصال “n” Orangensaft در این بین جهت ترکیب این دو اسم اضافه شده. تقریبا در 30 درصد از اسامی مرکب آلمانی حروف اتصال اضافه می شود. این حروف معمولا –n-, –en-, –s-, –es– یا گاهی –e- هستند. نکات گرامری پیچیده ای برای شناخت این حروف اتصال وجود دارد اما شما بهتر است به جای این کار، اسامی را به صورت مرکب حفظ کنید.

حالا مثال های بیشتری برای روشن شدن بیشتر مفهوم این اسامی مطرح می کنیم:

das Jahr + -es- + die Zeit = die Jahreszeit

از ترکیب دو اسم das Jahr به معنای سال و die Zeit به معنای زمان و البته اضافه شدن حروف اتصال اسم مرکب die Jahreszeit به معنای فصل ایجاد می شود.

frei + die Zeit = die Freizeit

از ترکیب صفت frei به معنای آزاد و اسم die Zeit به معنای زمان، اسم مرکب die Freizeit به معنای وقت آزاد یا وقت فراغت ایجاد می شود. (پس اسم مرکب ممکن است از ترکیب یک اسم با واژه ای دیگر هم ساخته شود)

zwischen + die Zeit = die Zwischenzeit

از ترکیب حرف اضافه zwischen به معنای “بین” و die Zeit به معنای زمان، اسم مرکب die Zwischenzeit به معنای “ضمن” ایجاد می شود.

der Abend + die Schule = die Abendschule

از ترکیب اسم der Abend به معنای عصر و die Schule به معنای مدرسه، اسم مرکب die Abendschule به معنای مدرسه شبانه ایجاد می شود.

höchst + die Temperatur = die Höchsttemperatur

از ترکیب صفت höchst به معنای بالاترین یا بیشترین و اسم die Temperatur به معنای دما، اسم مرکب die Höchsttemperatur به معنای بالاترین دما یا حداکثر دما تولید می شود.

das Haus + der Schuh = der Hausschuh

از ترکیب دو اسم  das Haus به معنای خانه و der Schuh به معنای کفش، اسم مرکب der Hausschuh به معنای کفش راحتی خانه ساخته می شود.

اسامی مرکب با بیش از دو جزء

محدودیتی برای ساخت اسامی مرکب وجود ندارد. در بسیاری موارد ممکن است اسم از بیش از دو جزء تشکیل شده باشد. به مثال زیر توجه کنید:

fünf + Jahr + -es- + der Vertrag = der Fünfjahresvertrag

از ترکیب سه واژه fünf به معنای پنج، Jahr به معنای سال، حرف اتصال -es- و der Vertrag به معنای “قرار داد” اسم ترکیبی der Fünfjahresvertrag به معنای “قرارداد پنج ساله” به وجود آمده.

تمرین: جنسیت اسامی زیر را حدس بزنید:

Das Schwein + -e- + Das Fleisch = Schweinefleisch

Die Kette + -n- + Der Raucher = Kettenraucher

Die Tinte + -n- + Der Klecks = Tintenklecks

Das Bild + -er- + Der Rahmen = Bilderrahmen

Die Arbeit + Der Nehmer = Arbeitnehmer